بررسی و تحلیل مکان نگاری نوین

در این نوشتار، یکی از حوزه های شاخص عکاسی که پس از دهه ی 1960، همراه با مفهوم گرایی و در پاسخ به معیارهای زیبایی شناسانه ی پیشین در عکاسی منظره پدید آمد، مورد بررسی قرار گرفته است. این گرایش در جستجوی معیارهای تازه ای از زیبایی شناسیِ عکاسانه شکل گرفته و این معیارها را با اتکاء به نقش استنادی-تاریخی عکاسی بسط داده است. در این نگاه، دغدغه ها و اشاراتی دیده می شود که با ارجاع به مشخصه های زندگی معاصر، به ویژه کیفیاتی که به جای گیریِ انسان در فضاهای مدرن و شیوه ی اقامت گزیدن او در شرایط معاصر تعین می بخشند، عکاسی را با متنی گسترده تر پیوند می دهند. در این راستا در فصل دوم، به زمینه های پیدایش و رشد مکان نگاریِ عکس محور در قرن 19 پرداخته شده است. این امر مقارن با زمانی است که جهان شاهد رشد بی سابقه ی علم گرایی بوده، و عقلانیت ابزاری و آموزه-های دانش تجربی، شالوده ی اعتبار و اصالتِ نظریه های گوناگون به انسان و جهان را تشکیل می داده است. همچنین به اهمیت و دلالتِ وجه استنادی عکس در آن افق تاریخی اشاره شده است. در فصل سوم، ریشه های نگرشی که مولد دیدگاه دانش محور است، در دوران روشن گری و ظهور عقل گرایی و تجربه گرایی پی گیری شده است. این فصل همچنین تلاشی است برای تبیین دلالت ها و معانی گسترده ای که با جریان مکان نگاری نوین پیوند دارند. برای این منظور و با رویکردی بینارشته ای، از آموزه هایی در حوزه های روان کاوی، پدیدارشناسی و مطالعات فرهنگی یاری گرفته شده است. در این راستا تلاش شده معانی و کارکردهای انسانی مرتبط با مکان ها و فضاها مورد بررسی قرار گیرد. از سوی دیگر سعی شده تبیینی از عملکرد عکس در بازنمایی و استناد، ارائه شده و با کمک گرفتن از برخی آثار، ظرفیت عکاسی در شکل دهی به گفتمانی انتقادی آشکارتر شود.